Schwarzbart Ignacy (Izaak) (1888–1961), działacz syjonistyczny, poseł na Sejm RP, członek Rady Narodowej RP na emigracji. Ur. 13 XI w Chrzanowie, w ortodoksyjnej rodzinie żydowskiej, był synem Markusa Saula, kupca, i Chany z Michników.
S. uczył się od r. 1900/01 w Gimnazjum w Podgórzu (późniejsze VI Państwowe Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki), gdzie w r. 1908 zdał z odznaczeniem egzamin maturalny. Jesienią t.r. podjął studia na Wydz. Prawa UJ; dn. 2 XI 1912 uzyskał absolutorium, 4 XI 1913 został promowany na doktora praw. Po studiach zamieszkał na stałe w Krakowie, gdzie w r. 1921 otworzył kancelarię adwokacką. W l. 1916–18 służył w randze chorążego w armii austro-węgierskiej, a w r. 1918 przez jeden miesiąc w WP.
Z ruchem syjonistycznym S. związał się już w czasach szkolnych. Należał wówczas do kilku organizacji, m.in do «Akiby». W okresie studiów był prezesem Związku Żydowskiej Młodzieży Akademickiej UJ «Haszachar-Przedświt». Równocześnie działał w miejscowej organizacji syjonistycznej, z ramienia której wszedł jesienią 1918 w skład Komitetu Wykonawczego Żydowskiej Rady Narodowej dla Galicji Zachodniej. Od r. 1918 zasiadał także w Komitecie Lokalnym Organizacji Syjonistycznych w Krakowie, początkowo jako członek, a następnie sekretarz. Od r. 1921 wchodził do Centralnego Komitetu Organizacji Syjonistycznych Małopolski Zachodniej i Śląska. Najczęściej kierował w nim referatem do spraw politycznych. Uczestniczył w pierwszej powojennej konferencji syjonistycznej w Londynie (1920) oraz w prawie wszystkich kongresach syjonistycznych w okresie międzywojennym. Wchodził do Komitetu Akcyjnego Światowej Organizacji Syjonistycznej, a dwukrotnie był jego wiceprezesem.
Zaliczano S-a do grona utalentowanych publicystów. Był założycielem i redaktorem miesięcznika „Cofim” [Stojący na straży]. Dn. 19 VIII 1921 został redaktorem naczelnym krakowskiego „Nowego Dziennika”. Funkcję tę sprawował do 1 VII 1925. Stale współpracował także z lwowską „Chwilą” oraz warszawskim „Nowym Przeglądem”. Był rzecznikiem wprowadzenia języka hebrajskiego do codziennego użytku. Wielokrotnie, najgoręcej w okresie poprzedzającym spisy narodowe, występował przeciwko zwolennikom jidysz, co nie przeszkadzało mu jednak w podjęciu współpracy z żydowskojęzycznymi dziennikami warszawskimi („Der Moment” i „Hajnt”), jak i z podobnymi czasopismami poza granicami Polski. Do publikacji w języku jidysz powrócił także w końcowym okresie życia.
Podczas przygotowań do wyborów parlamentarnych w r. 1922 S. opowiadał się przeciwko wejściu Żydów do Bloku Mniejszości Narodowych, nie wierząc w trwałość tego porozumienia. Jego nazwisko umieszczono na drugim miejscu listy 25 (Związku Narodowo-Żydowskiego) w okręgu nr 41 (Kraków); został wówczas zastępcą posła.
S. był gorącym zwolennikiem zjednoczenia całego ruchu ogólnosyjonistycznego. W r. 1925 należał do grona działaczy przygotowujących ogólnopolski zjazd zjednoczeniowy, a następnie zasiadał w Radzie Naczelnej Organizacji Syjonistycznej w Polsce. Na XVI kongresie syjonistycznym (1927) powierzono mu kierownictwo utworzonego z jego inicjatywy Tymczasowego Komitetu Organizacyjnego Ogólnego Syjonizmu. Jego polityka doprowadziła do wyodrębnienia dwóch zasadniczych grup. S. stanął wówczas na czele centrali europejskiej Związku Światowego Ogólnych Syjonistów (tzw. grupa B). Po śmierci Ozjasza Thona w r. 1936 został S. prezesem Organizacji Syjonistycznej Małopolski Zachodniej i Śląska oraz prezydentem Reprezentacji Zjednoczonego Żydostwa Zachodniej Małopolski. Z ramienia syjonistów wchodził do krakowskiej rady miejskiej (1933–9) i przewodniczył w niej klubowi radnych żydowskich (1938–9). Przez wiele lat zasiadał w Żydowskiej Radzie Wyznaniowej w Krakowie i był współautorem jej nowej ordynacji wyborczej.
S. związany był także z wieloma żydowskimi organizacjami społecznymi. M.in. był członkiem Centralnego Komitetu Keren Hajesod (fundusz osadniczy) dla Małopolski Zachodniej i Śląska oraz Komitetu Obywatelskiego dla Niesienia Pomocy Akademikom Żydowskim. W l. 1925–38 należał do Stowarzyszenia «Solidarność», krakowskiego oddziału na poły masońskiego Związku Stowarzyszeń Humanitarnych «B’nei B’rith» [Synowie Przymierza]. W r. 1925 został sekretarzem jego władz krakowskich. Po powstaniu ruchu rewizjonistycznego (frakcji Światowej Organizacji Syjonistycznej radykalnie krytykującej politykę Wielkiej Brytanii w Palestynie) sympatyzował z nim, m. in. w r. 1928 wchodził w skład Rady Opiekuńczej Związku Harcerzy Żydowskich «Brith Trumpeldor» [Związek im. Trumpeldora]. Po otwartym konflikcie pomiędzy rewizjonistami a syjonistami ogólnymi zrezygnował z tych powiązań.
Mandat poselski do sejmu V kadencji (1938–9) S. otrzymał w okręgu nr 81 (Kraków – rejon komisariatów PP: IV, V i VI), obejmującym m.in. dzielnice zamieszkałe w większości przez ludność żydowską (Stradom, Kazimierz). Zasiadał w Żydowskim Kole Parlamentarnym i pracował w sejmowej Komisji Zdrowia Publicznego i Opieki Społecznej.
W sierpniu 1939 stanął S. na czele utworzonego w Krakowie Ogólnożydowskiego Komitetu Obywatelskiego, koordynującego przygotowania obronne ludności żydowskiej. Nie rozwinął w nim większej działalności, gdyż wyjechał na ostatnie posiedzenie parlamentu, a bezpośrednio po nim udał się na emigrację. Dn. 17 IX 1939 przekroczył wraz z żoną granicę rumuńską i zamieszkał w Bukareszcie. W styczniu 1940 wyjechał do Francji, a następnie (22 VI 1940) do Anglii.
Z nominacji prezydenta RP wszedł jako jedyny nie-Polak w skład Rady Narodowej RP (działającej od 23 I 1940), w Drugiej Radzie (od 3 II 1942 do sierpnia 1945) był wraz z bundowcem Szmulem Zygielbojmem, a po jego śmierci z Emanuelem Schererem. Występował tu w imieniu wszystkich polskich Żydów, chociaż formalnie posiadał poparcie jedynie Reprezentacji Żydostwa Polskiego, organizacji powstałej w r. 1940 w Palestynie, a skupiającej różne nurty syjonistów oraz ortodoksów. Na tym tle powstawały konflikty między S-em a Zygielbojmem. Na posiedzeniach Rady podkreślał S. lojalność i przywiązanie Żydów do Polski, a zarazem postulował uchylenie dyskryminujących ich ustaw przedwojennych i odcięcie się władz polskich od «emigracjonizmu» (tj. traktowania emigracji jako jedynego sposobu rozwiązania kwestii żydowskiej w Polsce). Domagał się też zwalczania antysemityzmu w wojsku oraz w działalności polskich stronnictw nacjonalistycznych. W dzienniku swoim zanotował (3 VIII 1940): «Rada Narodowa odnosi się z zaufaniem i respektem do mnie, ale nie do sprawy, którą reprezentuję». Wielokrotnie apelował o pomoc dla ludności żydowskiej w okupowanym kraju, uważając, że rząd i społeczeństwo w niewystarczającym stopniu przeciwdziała jej zagładzie. W początkach 1944 r. potępił szerzącą się dezercję żołnierzy narodowości żydowskiej z Armii Polskiej w Szkocji, wskazywał jednak na nastroje antysemickie w wojsku jako jedną z przyczyn tego zjawiska. Utrzymywał także kontakty z konspiracyjnymi ośrodkami żydowskimi w kraju.
Obok pracy na forum Rady Narodowej prowadził S. ożywioną działalność wśród społeczności żydowskiej. Należał m.in. do wspomnianej Reprezentacji Żydostwa Polskiego, a także Związku Polskich Syjonistów w Wielkiej Brytanii im. Nachuma Sokołowa. Stał ponadto na czele Związku Syjonistów, grupującego różne odłamy tego obozu z terenu całej Europy. W l. 1940–4 wydawał periodyk „Przyszłość”. Był także cenionym współpracownikiem wielu czasopism w Anglii, Palestynie, Argentynie, Brazylii, Kanadzie i USA.
W r. 1946 S. wyjechał do USA, gdzie kontynuował działalność polityczną i publicystyczną. W Nowym Jorku został kierownikiem wydz. administracyjnego Światowego Kongresu Żydowskiego. Opublikował kilka broszur dotyczących m.in. powstania w getcie warszawskim, działalności Światowego Kongresu Żydów oraz żydowskich wspólnot w Azji, a także książkę poświęconą Żydom krakowskim pt. Cwišen bejde velt milhomes [Pomiędzy światowymi wojnami] (Buenos Aires). Zmarł 26 IV 1961 w Nowym Jorku.
S. żonaty był z córką lekarza krakowskiego, Bertą z Feldblumów; małżeństwo to, przynajmniej do r. 1940, było bezdzietne.

Encyclopedia Judaica (Jerusalem), XIV (fot.); Encyklopedia of Zionism and Israel, New York 1971 I, II; Almanach i leksykon żydostwa polskiego, Lw. 1937 II (fot.); Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, W. 1994 (fot.); Rzepeccy, Sejm i Senat 1922–7, s. 274; Zieleniewski, Sejm i Senat 1938–43, s. 257; Izby Ustawodawcze, „Przekrój” 1939 nr 1 s. 89 (fot.), 116; – Brzoza C., Kraków u progu II wojny światowej, w: Kraków w czasie II wojny światowej, Kr. 1992 s. 37; Chajn L., Wolnomularstwo w II Rzeczypospolitej, W. 1975; Engel D., In the Shadow of Auschwitz. The Polish Government in Exile and the Jews. 1939–1942, Chapell–Hill–London 1987; Fuks M., Prasa żydowska w Warszawie 1823–1939, W. 1979 (fot.); Mendelsohn E., Zionism in Poland. The Formative Years, 1915–1926, New Haven, London 1981; tenże, Żydzi Europy Środkowo-Wschodniej w okresie międzywojennym, W. 1992; Najnowsze dzieje Żydów polskich, W. 1993; Stola D., Kwestia żydowska w Radzie Narodowej RP (1939–1945), „Więź” 1992 nr 4 s. 84–99; tenże, Wieści o zagładzie, „Mówią Wieki” R. 4: 1992 s. 10–14; – Archives of the Office of dr. I. Schwarzbart, Member of the Polish National Council in Exile, London (Record Group M-2), Ed. A. Fiszer, Jerusalem 1975; „Dzien. rozporządzeń stoł. król. m. Krakowa” 1933–9; Kalendarz sądowy na r. 1929–1939, W. 1929–39; Polacy – Żydzi 1939–1945, Oprac. S. Wroński i M. Zwolakowa, W. 1972; Sprawozdania Dyrekcji c.k. Gimnazjum w Podgórzu za r.szk. 1901–8, W. 1901–8; Ten jest z ojczyzny mojej, Oprac. W. Bartoszewski i Z. Lewinówna, Wyd. 2, rozszerzone, Kr. 1969; – „Biul. Klubu Narodowego” (Londyn) 1943 Nr 6; „Nowy Dziennik” za l. 1918–39; – AP w Kr., Arch. Grodz. Krak.: sygn. 38 (Pismo policji do starosty grodzkiego w sprawie Żydowskiej Rady Narodowej z 3 VII 1920), sygn. 244 (Akta Stowarzyszenia Humanitarnego „Solidarność”), sygn. 247 (Akta Związku Harcerzy Żydowskich „Brith Trumpeldor”); Arch. IV Liceum im. T. Kościuszki w Kr.: Katalogi Główne z l. 1900/01–1907/08, Księga protokołów egzaminów dojrzałości za l. 1907/08–1922/23; Arch. UJ: WP II 490, Księga rygorozów, S II 521 Liber promotionum; IH PAN w W.: Stola D., Ignacy Schwarzbart w roli przedstawiciela Żydostwa w Radzie Narodowej RP (mszp. pracy doktorskiej, nie wykorzystany); Inst. Polski i Muz. im. Generała Władysława Sikorskiego w Londynie: Kwestionariusz osobowy S-a z 24 I 1942.
Czesław Brzoza